VRIJDAG 14 APRIL 2023 Begin maart was in het nieuws dat WhatsApp haar gebruikers beter gaat informeren over de voorwaarden. Dit was de uitkomst van gesprekken met de Europese Commissie. Welke juridische status hebben die voorwaarden en wat betekenen ze voor de (Nederlandse) consument?
OVEREENKOMST Wie WhatsApp gebruikt, doet dit op grond van een overeenkomst. Wie WhatsApp gebruikt, is dus partij bij een overeenkomst. Voor een overeenkomst zijn altijd minstens twee partijen nodig en de andere partij bij deze overeenkomst is een Ierse vennootschap, genaamd WhatsApp Ireland Limited. Deze vennootschap is onderdeel van het Amerikaanse bedrijf Meta, het bedrijf waartoe ook bijvoorbeeld Facebook en Instagram behoort.
SERVICEVOORWAARDEN Iedereen die WhatsApp gebruikt, sluit met die Ierse vennootschap een overeenkomst, ook al ben je je daarvan misschien niet zo bewust. De inhoud van de overeenkomst bestaat o.a. uit de ‘Servicevoorwaarden van WhatsApp’. Die staan op haar website (homepage/over ons/helemaal onderaan staat dan Servicevoorwaarden). Voor alle inwoners van ons land die als consument gebruik maken van WhatsApp gelden dezelfde Servicevoorwaarden. Helaas heeft WhatsApp deze voorwaarden niet genummerd.
EENZIJDIG U bent als consument niet betrokken bij de opstelling ervan. Ook de consumentenbond niet. De Servicevoorwaarden zijn dus eenzijdig door WhatsApp opgesteld.
SIXTEEN Voor gebruik van WhatsApp moet je minstens 16 jaar zijn.
ONGEPAST Niet alle berichtjes zijn geoorloofd. Alle ‘ongepaste’ berichtjes zijn ongeoorloofd en verboden. Dat zijn o.a. obscene, lasterlijke, bedreigende, intimiderende, kwetsende, haat zaaiende, racistische en etnisch beledigende berichtjes.
OPSLAG WhatsApp mag (uw) gegevens overal op de wereld opslaan. Voor die opslag is natuurlijk infrastructuur nodig. WhatsApp mag ook infrastructuur gebruiken waarvan ze zelf geen eigenaar is. Gegevensopslag mag dus ook bij derden gebeuren.
VERWIJDERING WhatsApp mag je account verwijderen, o.a. als het langere tijd niet is gebruikt.
ONDUIDELIJK De Servicevoorwaarden zijn algemene voorwaarden in de zin van de wet. Algemene voorwaarden moeten volgens het Burgerlijk Wetboek ‘duidelijk en begrijpelijk zijn opgesteld’. Dat is niet bij alle Servicevoorwaarden het geval. Zo is er het beding waarin WhatsApp haar aansprakelijkheid beperkt. Als ik dat beding lees, dan rijst bij mij twijfel over de precieze betekenis. ‘Bij twijfel over de betekenis van een beding, prevaleert de voor de consument gunstigste uitleg’, aldus artikel 238 van het Burgerlijk Wetboek (boek 6). Daarom zou de aansprakelijkheid van WhatsApp wel eens verder kunnen reiken dan ze in de Servicevoorwaarden bedoelt.
ONREDELIJK Beperking van de wettelijke aansprakelijkheid is sowieso een hachelijke zaak als dat in algemene voorwaarden gebeurt. Volgens artikel 237 van het Burgerlijk Wetboek wordt zo’n beperking namelijk ‘vermoed onredelijk bezwarend te zijn’. Een onredelijk bezwarend beding kan worden vernietigd. Bovendien kan de rechter zo’n beding nimmer omzetten in een beding dat wél geldig is (aldus professor Loos in het Handboek Consumentenrecht, 2020, uitgeverij Paris, p 164 e.v.). Opgelet: een beding in algemene voorwaarden dat de aansprakelijkheid beperkt is niet onredelijk bezwarend, maar wordt slechts vermoed dat te zijn.
PROFIELFOTO In de algemene voorwaarden staan dus vooral verplichtingen voor de consument en rechten voor WhatsApp. De enige verplichting voor WhatsApp is dat ze je profielfoto nergens anders voor mag gebruiken.
TOCH EEN RECHT? Het kan gebeuren dat een gebruiker van WhatsApp een rechtszaak wil aanspannen. In de Servicevoorwaarden staat dat dit niet in Ierland hoeft te gebeuren. Hij mag een rechtszaak tegen WhatsApp Ireland Limited ook bij een Nederlandse rechter beginnen en die rechter zal Nederlands recht toepassen. Wordt de consument hier dan toch een recht verleend? Nee. Dit is namelijk een recht dat je als consument sowieso hebt, omdat het staat in verordeningen van de Europese Unie (Rome I en EEX).
ONBESPROKEN Hierboven zijn weliswaar de meeste Servicevoorwaarden besproken, maar niet alle. Bovendien bleef het Privacybeleid van WhatsApp onbesproken.
(Mr. Leon)
Volgend blog: op of voor 12 mei